PETILLA ARAGOI (861 m).
Euskal Herriko mapari begiratzen badiogu, exklabe gisa, Petilla haren mugetatik at geratzen da. Bi irlaz osaturik dago (Petilla –nagusia- eta Petillako Baztan edo Baztan, gainean San Antonio ermitaren eraikina duelarik) eta biak Nafarroako mugetatik 13 kilometrora aurkitzen dira. Exklabe biok Zaragoza herrien lursailez inguraturik dauden arren, Sause (Sos), Uncastillo, Isuerre edo Navardun hain zuzen, inguruetako mendiek ez digute herriok ikusten utziko. Mendi hauek Aragoiko aurre-Pirinioetakoak ditugu eta mendiotan zehar ibiliko gara GR-1 zidorra jarraituz.

Petilla mendiaren eguteran aurkitzen da. Hiru kale eta plaza bat, Nafarroakoa, besterik ez dauzka. Herriaren atzealdean, haitz erraldoi bat zutik dirau, eta haitz handi honen gainean orain dela 1000 urte eraiki zen Nafarroako Erreinua defendatu zuen gazteluetako bat, Roytako (gaur bisitatuko duguna), edo ibilbide amaierako Sauseko (Sos) gazteluek egin zuten bezalaxe. Herri honetan gainera jaio zen SANTIAGO RAMÓN Y CAJAL, 1906. urtean Nobel Saria jaso zuen medikua hain zuzen: honen omenez Petillan museo bat dago eta hona etorriko garen hurrengoan ikusteko gonbita egiten dizuegu.

NAFARROAKO PLAZA txikitik (00:00h) abiatuko gara, elizaren ondoan kokaturik dagoen arkuaren petik igaroz. Ezkerrerantz bira egingo dugu eta tabernaren eta ostatuaren –baita frontoi txikiaren- ondotik jarraitzen duen zidorrean segituko dugu. Zidor estu batek hainbat bihurgune marraztuko ditu eta azkenik, ezpel eta erkametz zuhaixken artean errepidera jaitsiko gara (00:20h), UR-TANGA bat aurkitzen den puntura hain zuzen: nahi duenak bertatik irteten den ur-txorrota oparotik edan dezake bidean aurrera egin baino lehen.

Puntu honetatik aurrera Navardunera eramango gintuzkeen errepidetik jarraituko dugu. Laster, (SL NA 201eko markekin) LABAZIAko ITURRIra daraman pista batekin egingo dugu ...