CESARE BORGIAren lehen mausoleoko epitafioa."Aquí yace en poca tierra
El que toda le temía,
El que la paz y la guerra
En su mano la tenía".(Itzul.) Hemen datza lur apur baten gainean, lur osoak beldur zuena, bakea eta gerra, eskuan zituena.
|
Gaurkoan bere zentzu zabalenean, ERRIOXAn egingo dugu ibilaldia. Errioxan, izan ere, tradizionalki Errioxa entitatearen benetako jatorria geografikoa da, ez politiko edo administratiboa, azken hogeita hamar urteotan halaxe zabaldu bada ere.
Berezko eskualde geografiko hau hiru elkarte desberdinetan banaturik dago, EUSKAL AUTONOMI ERKIDEGOA, NAFARROAKO FORU ERKIDEGOA eta ERRIOXA (era batez edo bestez, eskualde geografikoaren izena bere egin duena), eta 1978ko Espainiar Konstituzioaren aurretik hiru erregio desberdinetan banatzen zen. Garai bat ean Errioxa (Ebro ibaiaren arroa eta haren eraginpean aurkitzen diren lurrak) eta mendialdea (Cameros zaharra, Cameros berria...) desberdintzen zireneko testigantza Valvanerako Ama Birjinaren Santutegiaren fatxadan aurki daitekeen idazkia dago, bertan azaltzen baita Valvanerako Ama Birjina Errioxa (Ebro ibaiaren arroa) eta Cameros (mendialdeari dagokion) lurraldeko zaindaria dela. Tradizionalki ere, Arabako hegoaldeko lurrek Errioxa izendapena jasotzen zuten. Ardoari dagozkien izendapenek eta politikoki zein administratiboki egindako erabilerak, termino honen benetako esanahia ezkutatu dute.
Errioxan kokaturik, Vianako (Nafarroa) udal-barruti komunalean kokaturiko LAS CAÑAS edo SALOBRE aintzira ezagutuko dugu. Guardiako (Araba) aintzira geologikoen kasuan bezalaxe, urtegi xume honek ere jatorri endorreikoa du. Las Cañas aintzira OION, VIANA eta LOGROÑO herrien artean dago, eta 1987an erreserba izendatu zuen Nafarroako Gobernuak. Orain dela hamarkada batzuk ur lamina handiagotu zuten, ureztatze sistema eskualdean egokitzeko eta Las Cañas kubeta geologikoa handitzeko. Hegaztientzat obra oztopo izan gabe, pausaleku eta bizileku bilakatu zen. GR-99 Ebro bidea lagun, Oion, Logroño eta Vianako bazterrak lotzen dituen ibilbide ederra osatu dugu.
Egun Ebro sakonunea deritzon eskualdea, Mesozoiko osoan eta Tertziarioaren hasieran sakonera handiko itsaso baten azpian zegoen arro sedimentario zabala zen. Pirinioetako eta Kataluniako itsasertzeko mendilerroak altxatzean, aupatutako ...
2009ko otsailak 1
Vianako lurraldeko, eta bereziki "Las Cañas" urmaeleko natur- aberastasun eta dibertsitatea
2009ko otsailak 5
Cesare Borgia - Nafarroako kondestablea