;){kind=link}
;){kind=link}
ANSELMOREN OROIMENEAN (itzul.)Orain dela urte batzuk, Pagasarritik etortzean, Ganekogorta mendiaren lehen goranzko maldan, mendira ia egunero igotzen ohi diren jubilatu horietako bat aurkitu nuen. Haren ondoan, lurrean etzanda, adin bereko beste gizon bat zegoen, praka motzetan jantzia, elastikoa erantzita, azala oso belzturik zuena. Konortea galdurik zuela ematen zuen. Halaxe galdetu nuen: —"Zer gertatu zaio?", eta gizonak hala ihardetsi zidan: —"Bat-batean hil da". Senezko komentarioa gehitu nuen ondoren: — "Hau bai heriotza duina; halaxe gustatuko litzaidake hiltzea niri ordua datorkidanean". Biak, bizirik zegoena baita hildakoa ere laguntzen geratu nintzen. Handik denbora gutxira Gurutze Gorriko taldea etorri zen gorpua esku-ohe batean eramateko. Nik tontorrerako bidean jarraitu nuen, heriotzaren xedeari buruz hausnartuz. Puntu honetan lauburu bat jarrita dago, eta izen bat du idatzita: Anselmo, eta data bat ondoan: 81-8-8 (plakan, lehendabiziko zortzia desagerturik dago).
LUIS ALEJOS
1923 (itzul.)Euria ari du Bilbon, eta arinki ari du, ari du,
airea, etxaurre ilunak eta Artxandako muino motelak
zikinduz,
arinki nire ikasle garaiko babesik gabeko
haurtzaroan euria ari du
(birkontzentraturiko kaleko haurrekin jolastuz
eta herabeki),
pinudiak Pagasarriko maldetan gorantza doaz.
Azaroko gau goibelean euria ari du,
haizeak beirak busti eta marruskatzen ditu,
eta ametsen artean entzuten dut... euria ari du,
ahanzturako nire etxe gogoangarrian ari du
-mademoiselle Isabel-,
haur liluratuaren kopeta zurixka arkupetan...BLAS DE OTERO
URRUN (itzul.)Zenbat Bilbo oroimenean. Eskola egunak. Arrastiri goibel, euritsuak.
Itoarazitako alegrantziak,
ezkutuko zinema, kakahuete-aleak, anisak.
Terraza garaia, Ostegun Santuko prozesioa,
Ostiral Santukoa, santua, santua.
Pagasarri aldean azken elurrak
eta Artxanda aldetik,
negar malkotan bihurtutako garoak.
Bilbo zaharra, garai bateko plaza Berria,
Barrenkale Barrena, Nerbioi ibaiaren ondoko
arkupeak: nire herribildua, gupidagabekoa eta
dohatsua. (Euria, euria,... maiatzeko euria,
urria baino hobia.)
Ume-arimako lokaztegiak,
bihotz barrenean samurrak, eta suntsituak.BLAS DE OTERO
BIDEAK (itzul.)Horrenbeste ibili ondoren, bizitzaren erdian
gelditu nintzen: bide luzeei so egiten nien,
atzera begira; diamantezko eguzkiak,
zilarrezko ilargiak, barnealdeko argia.
Bertan geratu eta begira geratu nintzen.
Eta egunak eta urteak bidera etorri zitzaizkidan:
sakonetik bridaturik, barneraturik
nire erromes urratsek lotutako ehun helmuga.
Lautadan askatasun handiagoa erdietsi nuen,
askatasun handiagoa elur aratzaren gainean,
askatasun handiagoa udazken nekezaren pean.
Eta bidea egiteari ekin nion, urratsez urrats
eguzki-sarreraren urre-koloreko argirantz,
hegazti batek, arinki, txio egiten zuen bitartean.BLAS DE OTERO
(olerkaria - Bilbo, 1916ko martxoak 15 - Madril, 1979ko ekainak 29)
|
SODUPEn (59 m), autobusak utzi gaituen estazionalekutik, HErantz, ELUBARRI AUZOrantz abiatuko gara, eta bertako errepide lokal baten arkupe baten azpitik pasa ondoren, ezkerreranzko bigarren kalea hartuko dugu errepidetik igotzeko asmoz. Malda gogor baten ostean ezkerraldean azkeneko etxearen ondotik igaro bezain pronto, asfaltoa utzi eta ezkerralderantz pista bat hartuko dugu. Pista jarraituz autobidearen azpitik dagoen tunel bat zeharkatuko dugu, eta ezkerralderantz jarraituz, eskuineranzko bi aukera ematen dituen puntu bateraino iritsiko gara (IARTU AUZOA). Guk erabakitasunez Aguilatos gainera ekialdeko isurialdetik igotzen den porlan pistatik jarraituko dugu. Hodi handi baten azpitik igaroko gara, eta pista erripatsu batetik igoz langa bateraino iritsiko gara: bertan GR markak eta plastikozko zinta batzuk agertuko zaizkigu. Langa zeharkatu eta zidorra jarraituko dugu: honexek zeharkatuko dugun beste langa bateraino eramango gaitu. Horrelaxe berriz pistara iritsiko gara; GR markak jarraituz bidea laburrago egingo dugu, pista sigi-saga jarraituko dugu, eskuin eta ezker eskaintzen diren bideak hartu gabe, ezkerreranzko bide batean zedarri bat ikusi arte: honexek lasterbidea hartzeko gonbitea egingo digu berriz pistara itzultzearren, baita bidegurutze berri batera iristearren; gogorrena aukeratuko dugu, denok gorantz, eta Aguilatos mendia ezkerretik eskuinera inguratzen duen pista jarraituko dugu; ertzean gaude eta laster lepora (langa) iritsiko gara. Pistak aurrera jarraitzen badu ere, guk gaina ezkerraldean ikusiko dugu, baita garo, txilar, otamotz artean AGUILATOS gailurreriara eta gainera (668 m, erpin geodesikoa, buzoia, mugarria) eramango gaitun zidorra ere. Bizkai eta Araba arteko mugan gaude, eta muga bera jarraituko dugu Ganekogorta mendira iritsi arte.
Hemendik aurrean dugun hurrengo helburua ikusiko dugu, Galarraga mendia, piramide eder itxurarekin azaltzen zaiguna. Eta haren ezkerrean, ...
2009ko irailaren 8an.
Ganekogortako mazizoa.
2009ko irailaren 8an.
Pagasarriko hegaztiak.
| Izen zientifikoa | euskaraz | gaztelaniaz | (erregimen mota) |
| Accipiter nisus | gabiraia | gavilán | (1) |
| Aegithalos caudatus | buztanluzea | mito | (1) |
| Alauda arvensis | hegatxabal arrunta | alondra común | (1) |
| Anser anser | antzara hankagorrizta | ganso común | (3) |
| Anthus pratensis | negu txirta | bisbita común | (4) |
| Apus apus | sorbeltz arrunta | vencejo común | (2) |
| Ardea cinerea | lertxun hauskara | garza real | (4) |
| Asio otus | hontza ertaina | búho chico | (3, 4) |
| Athene noctua | mozoloa | mochuelo | (1) |
| Buteo buteo | zapelatz arrunta | busardo ratonero | (1) |
| Caprimulgus europaeus | zata | chotacabras gris | (2) |
| Carduelis cannabina | toka arrunta | pardillo común | (1) |
| Carduelis carduelis | karnaba | jilguero | (1) |
| Carduelis chloris | txorru arrunta | verderón común | (1) |
| Carduelis spinus | tarina | lúgano | (3) |
| Certhia brachydactyla | gerri-txori arrunta | agateador común | (1) |
| Cettia cetti | errekatxindorra | ruisenor bastardo | (1) |
| Cisticola juncidis | ihi-txoria | buitrón | (1) |
| Columba palumbus | pago usoa | paloma torcaz | (3) |
| Corvus corone | belabeltza | corneja negra | (1) |
| Coturnix coturnix | galeperra | codorniz | (2) |
| Cuculus canorus | kukua | cuco | (2) |
| Delichon urbica | enara azpizuria | avión común | (2) |
| Dendrocopos major | okil handia | pico picapinos | (1) |
| Emberiza cia | berdantz-txoroa | escribano montesino | (3) |
| Erithacus rubecula | txantxangorria | petirrojo | (1) |
| Falco peregrinus | belatz handia | halcón común | (1) |
| Falco tinnunculus | belatz gorria | cernícalo vulgar | (1) |
| Ficedula hypoleuca | eulitxori beltza | papamoscas cerrojillo | (3) |
| Fringilla coelebs | txonta arrunta | pinzón vulgar | (1) |
| Garrulus glandarius | eskinosoa | arrendajo | (1) |
| Gyps fulvus | sai arrea | buitre común | (1) |
| Hippolais polyglotta | sasi-txori arrunta | zarcero común | (2) |
| Hirundo rustica | enara arrunta | golondrina común | (2) |
| Jynx torquilla | lepitzulia | torcecuello | (2) |
| Lanius collurio | antzandobi arrunta | alcaudón dorsirrojo | (2) |
| Larus michahelis | kaio hankahoria | gaviota patiamarilla | (1) |
| Locustella naevia | benarriz nabarra | buscarla pintoja | (2) |
| Loxia curvirostra | moko gurutzea, mokokerra | piquituerto | (3) |
| Luscinia megarhynchos | urretxindorra | ruisenor común | (2) |
| Milvus migrans | miru beltza | milano negro | (2) |
| Milvus milvus | miru gorria | milano real | (4) |
| Motacilla alba | buztanikara zuria | lavandera blanca | (1) |
| Motacilla cinerea | buztanikara horia | lavandera cascadena | (1) |
| Motacilla flava | larre buztanikara | lavandera boyera | (2) |
| Muscicapa striata | eulitxori grisa | papamoscas gris | (2) |
| Neophron percnopterus | sai zuria | alimoche | (3) |
| Oenanthe oenanthe | buztanzuria, ipurzuria | collalba gris | (3) |
| Oriolus oriolus | urretxoria | oropéndola | (3) |
| Parus ater | pinu kaskabeltza | carbonero garrapinos | (1) |
| Parus caeruleus | amilotx urdina | herrerillo común | (1) |
| Parus cristatus | amilotx mottoduna | herrerillo capuchino | (1) |
| Parus major | kaskabeltz handia | carbonero común | (1) |
| Passer domesticus | etxe-txolarrea | gorrión común | (1) |
| Phoenicurus ochruros | buztangorri iluna | colirrojo tizón | (1) |
| Phoenicurus phoenicurus | buztangorri argia | colirrojo real | (3) |
| Phylloscopus bonelli | txio lepazuria | mosquitero papialbo | (2) |
| Phylloscopus collybita | txio arrunta | mosquitero común | (1) |
| Phylloscopus trochilus | txio horia | mosquitero musical | (2) |
| Pica pica | mika | urraca | (1) |
| Picus viridis | okil berdea | pito real | (1) |
| Prunella modularis | tuntun arrunta | acentor común | (1) |
| Ptyonoprogne rupestris | haitz enara | avión roquero | (1) |
| Pyrrhocorax pyrrhocorax | belatxinga mokogorria | chova piquirroja | (1) |
| Pyrrhula pyrrhula | gailupa | camachuelo común | (1) |
| Regulus ignicapilla | erregetxo bekainzuria | reyezuelo listado | (1) |
| Saxicola torquata | pitxartxarra burubeltz | tarabilla común | (1) |
| Scolopax rusticola | oilagorra | chocha perdiz | (4) |
| Serinus serinus | txirriskila arrunta | verdecillo | (1) |
| Streptopelia turtur | usapal arrunta | tórtola común | (3) |
| Strix aluco | urubi arrunta | cárabo común | (1) |
| Sturnus vulgaris | arabazozo pikarta | estornino pinto | (4) |
| Sylvia atricapilla | txinbo kaskabeltza | curruca capirotada | (1) |
| Sylvia borin | baso txinboa | curruca mosquitera | (2) |
| Sylvia melanocephala | txinbo burubeltza | curruca cabecinegra | (1) |
| Sylvia undata | ota-txinboa | curruca rabilarga | (1) |
| Troglodytes troglodytes | txepetxa | chochín | (1) |
| Turdus iliacus | birigarro txikia | zorzal alirrojo | (3) |
| Turdus merula | zozoa | mirlo común | (1) |
| Turdus philomelos | birigarro arrunta | zorzal común | (1) |
| Turdus viscivorus | garraztarroa | zorzal charlo | (1) |
| Tyto alba | hontza zuria | lechuza común | (1) |
| Upupa epops | argi-oilarra | abubilla | (3) |
- 1 - Urte osoan ematen dena
- 2 - Udakoa - ugalketa-aldian bertan dagoena
- 3 - Udaberriko edo udazkeneko migrazioetan ikusi izan dena.
- 4 - Negukoa, ugalketa-aldia ez denean bertan egoten dena.
Oharra: Hegazti hauek guztiak lau urtaroetan zehar ikus ditzakezu Pagasarri, Arnotegi eta Arraiz mendietan dauden ekosistema guztietan - landazabala, basoa, harkaitzak, errekak, etabar...